David Marcus là người tiên phong phát triển blockchain của Facebook và nhận được rất nhiều sự chú ý trong thời gian gần đây. Lần xuất hiện bất ngờ của Libra đã chi phối mối quan tâm của các phát triển xung quanh các loại tiền điện tử khác, vì rõ ràng gã khổng lồ truyền thông xã hội xâm nhập vào lĩnh vực tài sản kỹ thuật số sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng nhất cho cả lĩnh vực blockchain và hệ thống tài chính toàn cầu nói chung.
Mặc dù trước đây ngành công nghiệp tiền điện tử hầu như chưa từng có một phát ngôn viên chính – có lẽ là một tình trạng tự nhiên và đáng hoan nghênh cho một lĩnh vực trong đó phân cấp là giá trị được trân trọng nhất – nhưng vị trí mới của Libra ở trung tâm của cuộc tranh luận về quy định toàn cầu đối với tương lai tài chính đưa người đứng đầu dự án trở thành đặc phái viên cho toàn bộ không gian tiền điện tử.
Dù muốn hay không, các nhà lập pháp trường phái cũ ở Hoa Kỳ được sử dụng để đối phó với những người cụ thể đại diện cho các nhóm lợi ích và hiệp hội của ngành công nghiệp, vì vậy, David Marcus hai lần xuất hiện trước Quốc hội Hoa Kỳ có thể khiến anh ta trở thành “Mr. Crypto Facebook” hay đơn giản là “Mr. Crypto” trong mắt nhiều người ở các văn phòng cao cấp. Nhưng làm thế nào mà một người không có bằng cử nhân, sinh ra ở Paris, lớn lên ở Geneva lại làm được điều đáng kinh ngạc này ?
Từ Geneva đến Silicon Valley
Sinh ra trong một gia đình Rumani-Iran ở Paris, người đứng đầu dự án của Libra được nuôi dưỡng ở Thụy Sĩ, nơi anh theo học Đại học Geneva. Giống như rất nhiều đồng nghiệp trong ngành công nghệ tương lai của mình, anh đã rời ghế nhà trường từ lâu trước khi kiếm được một tấm bằng để tập trung vào sự nghiệp kinh doanh. Ở tuổi 23, Marcus đã thành lập startup đầu tiên của mình – một hãng viễn thông – được một tập đoàn truyền thông tích hợp lớn hơn mua lại sau 4 năm dưới sự lãnh đạo của ông. Kinh nghiệm đầu tiên mà anh có được về thanh toán sau khi thành lập một công ty kiếm tiền truyền thông di động, Echovox, với những chiến công như bỏ phiếu SMS cho các chương trình truyền hình tên tuổi.
Spin-off Zong của Echovox đã thiết lập thành công một mạng thanh toán cho phép người dùng mua hàng thông qua thanh toán của nhà mạng di động. Việc đưa ra một dịch vụ như vậy trên quy mô lớn đã khiến Marcus phải thương lượng với hàng trăm nhà khai thác di động và hàng ngàn thương nhân. Thành công của Zong đã đưa Marcus vào vị trí phó chủ tịch của PayPal. Thật hữu ích khi PayPal đã sẵn sàng tăng cường các dịch vụ di động của mình nhờ vào các kinh nghiệm vô giá của Marcus. Năm 2012, anh được thăng chức làm chủ tịch công ty, điều hành sự phát triển bùng nổ của một trong những nền tảng thanh toán lớn nhất thế giới.
Năm 2014, Mark Zuckerberg đã dùng lời đường mật dụ dỗ Marcus tham gia Facebook với tư cách là người đứng đầu các sản phẩm nhắn tin. Marcus sẵn lòng quay trở lại quản lý các nhóm nhỏ hơn (PayPal có khoảng 15.000 nhân viên vào thời điểm đó) và xây dựng các sản phẩm, dịch vụ hướng tới người tiêu dùng trong một môi trường startup năng động hơn. Dưới sự lãnh đạo của ông, Facebook Messenger đã tăng trưởng đáng kể về số lượng người dùng và có thêm một loạt các cải tiến về chức năng – bao gồm cả việc giới thiệu các công cụ hỗ trợ sự tương tác giữa các nhà bán lẻ và khách hàng, như chatbot hỗ trợ thanh toán.
Marcus đã dẫn dắt Messenger trong 4 năm trước khi chuyển sang chương mới trong sự nghiệp của mình là phụ trách lực lượng đặc nhiệm blockchain mới thành lập của Facebook – sáng kiến hiện được gọi là Libra.
Người tiên phong
David Marcus được cho là một trong những người đầu tiên trong thế giới công nghệ bắt đầu thử nghiệm tiền điện tử. Asaf Fybish, đồng sáng lập công ty blockchain marketing GuerrillaBuzz bình luận:
“David Marcus thực sự được coi là một trong những giám đốc điều hành đầu tiên tại Silicon Valley chấp nhận và hỗ trợ Bitcoin. Vào năm 2013, tại hội nghị LeWeb ở Paris, Marcus đã tuyên bố anh là một fan hâm mộ lớn của Bitcoin và sở hữu một kho lưu trữ của nó. Marcus gọi Bitcoin là một kho lưu trữ giá trị và một sổ cái phân tán. Chấp nhận từ năm 2013 là một điều khá thú vị và có thể nhận định cái tên David Marcus rất có ý nghĩa trong thế giới blockchain và tiền điện tử nói riêng.”
“Vàng kỹ thuật số”, một cuốn sách của nhà báo Nathaniel Popper, đề cập đến Marcus cùng với những người sáng lập sàn giao dịch tiền kỹ thuật số Gemini (ví dụ, Cameron và Tyler Winkelvoss), Peter Briger đồng chủ tịch của Tập đoàn Fortress Investment và doanh nhân Wences Casares là những giám đốc điều hành công nghệ cao cấp đã đầu tư vào Bitcoin kể từ năm 2013. Popper tuyên bố Marcus đã bị tài sản mã hóa mê hoặc ngay từ ban đầu đến nỗi anh ta đã cân nhắc việc bỏ PayPal để ra mắt một sàn giao dịch cryptocurrency.
Vào tháng 4/2013, Marcus đã thừa nhận PayPal đang xem xét phương thức kết hợp Bitcoin vào hoạt động của công ty thanh toán. Cụ thể:
“Tôi đã dành rất nhiều thời gian để xem nó và nó thực sự hấp dẫn: cách mà tiền tệ được thiết kế và cách mà lạm phát được xây dựng để trả cho những người khai thác. Tất cả những điều đó thực sự hấp dẫn. Tôi nghĩ rằng đối với chúng tôi tại PayPal, câu hỏi được đặt ra là liệu Bitcoin có thể trở thành công cụ tài trợ PayPal hay không”.
Cuối năm đó, phát biểu tại hội nghị LeWeb đã nói ở trên, Marcus cho rằng tiền điện tử có cơ hội cách mạng hóa ngành công nghiệp thanh toán trong vòng 10 năm tới hơn là công nghệ thanh toán NFC.
Mặc dù có vẻ như việc chuyển sang Facebook đã đẩy Marcus rời xa khát vọng tiền điện tử hơn là khi anh ở PayPal, nhưng định mệnh đã đưa anh vào vị trí lãnh đạo dự án blockchain của nền tảng xã hội chỉ vài năm sau đó. Một số người trong ngành so sánh trực tiếp giữa Libra và mạng lưới thanh toán mà Marcus từng quản lý. CEO Ruud Feltkamp cuae Cryptohopper cho biết:
“Ở tại Cryptohopper, chúng tôi thường tự hỏi: tại sao không ai tạo ra ‘PayPal của Crypto? Thật tuyệt khi thấy cựu chủ tịch của PayPal hiện đang dẫn đầu dự án Libra. Bất kể bạn nghĩ gì về Facebook, việc làm táo bạo của họ đánh dấu sự khởi đầu của các công ty lớn tham gia vào tiền điện tử. Tiếp theo sẽ là Google”?
Khi ở PayPal, Marcus vẫn ở trong chế độ “chờ”. Anh trả lời trong một cuộc phỏng vấn năm 2014 rằng điều quan trọng đối với một công ty thanh toán có mặt ở hơn 90 quốc gia là phải hiểu được ý nghĩa pháp lý của việc bắt đầu chấp nhận tiền điện tử trên tất cả các khu vực của mình. Vào thời điểm đó, rõ ràng anh chưa tìm thấy phương thức thực tế để biến điều đó thành hiện thực, vì PayPal thiếu cơ sở người tiêu dùng và sức mạnh kinh tế như Facebook để đưa ra kế hoạch tiền điện tử toàn cầu sau 5 năm.
Mở rộng blockchain
Một trong những năng lực chính của Marcus là có thể mở rộng một hệ thống thanh toán toàn cầu với hàng triệu đô la giá trị giao dịch mỗi phút. Anh từng hăng hái nói về khía cạnh công việc của mình vào đầu năm 2012. Thậm chí trước cuộc hội ngộ với Libra, nhờ vào kỹ năng này mà anh đã giảnh được một vị trí trong HĐQT Coinbase, khi nền tảng giao dịch tiền điện tử đang phải cạnh tranh gay gắt vào cuối năm 2017 để giải quyết sự gia tăng cả về giá tiền điện tử và số lượng nhà đầu tư tiền điện tử.
Marcus bày tỏ sự nhiệt tình với cơ hội làm việc tại Coinbase, “dân chủ hóa quyền truy cập vào tiền điện tử và thực hiện sứ mệnh tạo ra một hệ thống tài chính mở cho thế giới”. Tuy nhiên, nhiệm kỳ của anh chỉ kéo dài trong vài tháng trước khi từ chức do nhận thấy một động thái báo hiệu bước đẩy mạnh của Facebook sẽ là bước đệm tiềm năng cho giấc mơ blockchain của riêng mình.
Trước khi công bố Libra, Marcus đã cảnh báo Facebook phải rất thận trọng về tiền điện tử – ví dụ, trích dẫn các rào cản chức năng đối với cách thanh toán hỗ trợ blockchain:
“Thanh toán bằng cách sử dụng tiền điện tử ngay bây giờ rất tốn kém, siêu chậm, vì vậy các cộng đồng khác nhau chạy các blockchain khác nhau và các tài sản khác nhau cần khắc phục tất cả các vấn đề. Đến một ngày đẹp trời, có thể chúng tôi sẽ làm điều đó”.
Ông cũng đứng về phía Mark Zuckerberg đối với quyết định gây tranh cãi về việc cấm tất cả các quảng cáo liên quan đến tiền điện tử, ủng hộ quan điểm hầu hết chúng đều là lừa đảo và bảo vệ người dùng bằng lệnh cấm là cần thiết.
Stephanie So, đồng sáng lập và giám đốc phát triển của startup bảo mật blockchain Geeq, cho rằng Marcus có đủ khả năng thực hiện công việc của anh ấy, nhưng không nên loại bỏ mối lo ngại về mô hình quản trị Libra. Cụ thể:
“David Marcus rõ ràng đã dành sự nghiệp của mình để điều hành và hiểu về ngành thanh toán. Nếu một nhóm các tập đoàn tư nhân bắt đầu một loại tiền tệ toàn cầu thay thế để thống trị các giao dịch bán lẻ thì kinh nghiệm của Marcus về tài chính ở mức hàng tỷ giao dịch và đô la sẽ rất có ý nghĩa, thậm chí cho cả những nhà quy định”.
Vì vậy, Stephanie cũng đồng ý với quan điểm mà Marcus nêu ra trong phiên điều trần trước Quốc hội Hoa Kỳ. Bà nói:
“Tôi cũng đồng ý với những gì anh ấy tuyên bố trước Quốc hội: công nghệ blockchain là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, như bạn đã biết, công nghệ blockchain đã không được thấu hiểu. Mặc dù hầu hết các khuynh hướng tư tưởng của blockchain đều hướng tới khả năng bao hàm và tự quản nhưng vẫn có những lý do khiến blockchain chưa được chấp nhận rộng rãi. Đó là vì có những lỗ hổng lớn trong các mô hình bảo mật, có nghĩa là tài chính truyền thống của các tổ chức chưa sẵn sàng để chuyển sang blockchain”.
Là một “con người” đúng nghĩa
Không giống như nhiều giám đốc điều hành công nghệ nắm giữ các vị trí nổi bật ở Silicon Valley trong nhiều thập kỷ nhưng không công khai bày tỏ quan điểm trước công chúng, Marcus không bao giờ trốn tránh hiện thực – và thể hiện theo một cách khá đam mê. Hill Ferguson, đồng nghiệp của Marcus tại Zong và sau đó tại PayPal, đã từng khẳng định với Financial Times rằng ông chủ Libra không thiếu yếu tố con người trong anh ấy, “anh ấy có thể là một người tuyệt vời, có sức thuyết phục về tầm nhìn. Anh ấy kết hợp điều đó với bản chất thực sự rắn rỏi. Marcus thực sự là một con người theo nghĩa chân thực nhất của từ này”.
Một ví dụ điển hình cho thấy bản chất tốt đẹp của Marcus là khi anh làm việc tại PayPal vào năm 2014. Vào thời điểm ấy, chủ tịch PayPal lúc bấy giờ làm phiền các nhân viên của công ty vì họ không muốn sử dụng các sản phẩm của PayPal. Marcus gọi đó là một cách không thể chấp nhận được và ngụ ý những người đã không sử dụng ứng dụng hoặc quên mật khẩu sẽ tốt hơn là sử dụng một cách miễn cưỡng.
Trong một trường hợp khác, Marcus đã bày tỏ ý kiến quyết liệt trên phương tiện truyền thông xã hội trong bối cảnh tranh cãi năm 2018 giữa quản lý Facebook và Brian Acton, người đồng sáng lập WhatsApp. Nhắc đến Acton, Marcus đã viết “bằng cách tấn công người khác và công ty để trở thành tỷ phú đến mức chưa từng thấy trong nhiều năm là cách hành xử thấp kém”.
Nhìn chung, đánh giá hồ sơ của Marcus cho thấy, bất kể ở phương diện nào đối với Facebook và Libra, anh ấy đều có đủ điều kiện để đại diện cho không gian crypto trước một thế giới hùng mạnh và đố kị. Mặc dù sự kiện sớm tham gia vào Bitcoin chứng thực các yêu cầu về tiền điện tử của anh ấy, nhưng kinh nghiệm của Marcus với thị trường thanh toán toàn cầu và định hướng ủng hộ người tiêu dùng gieo rắc cho chúng ta niềm hy vọng người đàn ông ấy ít nhất sẽ dẫn dắt Libra theo hướng tốt cho xã hội.
- Không phải David Marcus, cô gái 26 tuổi mới là người đứng sau dự án Libra của Facebook
- David Marcus : Người dùng Libra sẽ không phải đặt niềm tin vào Facebook
Minh Anh
Tạp chí Bitcoin | Cointelegraph
