Nếu như tham gia thị trường crypto từ trước tháng 6/2017, rất có thể bạn đã được chứng kiến Antshares (NEO), gây sóng gió trên sàn Bittrex. NEO đến hiện tại dù vẫn là dự án non trẻ nhưng đã có tiếng tăm lừng lẫy với tham vọng to lớn thống lĩnh thị trường. Vậy hãy nghiên cứu xem liệu “Ethereum của Trung Quốc” có làm nên kỳ tích như đàn anh trong 2017 không nhé.
NEO là gì
NEO là dự án blockchain với tham vọng xây dựng nền kinh tế thông minh trên mạng lưới phân quyền dựa vào ba yếu tố: tài sản số, danh tính số và hợp đồng thông minh. Nói cách khác, NEO chính là cuộc cách mạng xây dựng nền kinh tế kỹ thuật số với đặc trưng của DNA – kiến trúc mạng phân tán (Distributed Network Architecture). Tương tự với Ethereum, NEO không hướng đến tạo ra một loại hình tiền tệ mà tập trung xây dựng nền tảng cho ứng dụng (dapps). Tuy nhiên NEO được hoạch định kỹ càng hơn cho vai trò thống lĩnh, quản lý, kết nối tất cả mọi loại hình blockchain phục vụ cho doanh nghiệp trong nền kinh tế tương lai.
NEO được sáng lập từ 2014 với tên gọi Antshares, công bố mã nguồn mở trên GitHub từ tháng 6/2015. Kể từ 22/06/2017, Antshares chính thức đổi tên thành NEO (một tiền tố trong tiếng Hy lạp với ý nghĩa chỉ sự hiện đại, trẻ trung, tiên tiến). Đồng thời bạn có thể liên tưởng đến nhân vật chính trong bộ phim Ma trận: Neo, người thức dậy và thay đổi cả thế giới.
Antshares là dự án blockchain được sự hậu thuẫn ngầm của chính phủ Trung Quốc. Ngay từ 2013, chính phủ nước này đã rõ ràng quan điểm không công nghận Bitcoin như một loại tiền tệ hợp pháp để sử dụng thanh toán. Tuy nhiên họ cũng hiểu việc cấm đoán, xóa bỏ toàn bộ thị trường crypto khỏi đất nước là bất khả thi. Do đó họ khuyến khích phát triển một loại tiền điện tử quốc gia để thuận lợi cho việc quản lý. Nói cách khác, Antshares – NEO đại diện cho giấc mơ Trung Hoa trong nền kinh tế công nghệ (và thị trường crypto nói riêng).
Tài sản số
Tài sàn số là những tài sàn sản được lập trình, tồn tại dưới dạng dữ liệu điện tử. Với công nghệ blockchain, quá trình số hóa tài sản sẽ đảm bảo tính phi tập trung, đáng tin cậy, dễ theo dõi, tối đa minh bạch và loại bỏ trung gian. Trên mạng lưới NEO, người dùng có thể đăng ký, giao dịch và lưu hành nhiều loại tài sản. Minh chứng cho mối liên hệ giữa tài sản số và tài sản thực được đảm bảo qua danh tính số. Tài sản số đăng ký với danh tính số hợp lệ được bảo vệ bởi luật pháp.
Danh tính số
Danh tính số là thông tin nhận dạng của cá nhân, tổ chức hoặc các thực thể khác dưới dạng điện tử. Để có hiệu lực trên blockchain, danh tính số cần được xác thực hợp pháp. Hệ thống tiêu chuẩn danh tính số được chấp nhận rộng rãi nhất là X.509. NEO sử dụng môt cơ chế hỗn hợp (X.509 + web of trust), bao gồm đặc điểm về khuôn mặt, dấu vân tay, giọng nói, SMS và các phương thức xác minh nhiều lớp…
Hợp đồng thông minh
Hợp đồng thông minh là các chương trình được triển khai tự động trong mội trường blockchain. Một blockchain hỗ trợ hợp đồng thông minh sẽ thực hiện được nhiều loại hợp đồng, các mệnh lệnh và chỉ thị được tự động thực thi.
Hệ thống hợp đồng thông minh 2.0 – NeoContract là đặc tính tiêng phong cho sự kết hợp thông nhất hệ sinh thái của các nhà phát triển. Developer không cần phải học một ngôn ngữ lập trình mới mà có thể dùng C#, Java, hay bất kỳ loại ngôn ngữ phổ thông nào trong môi trường làm việc quen thuộc để phát triển, vá lỗi hay biên soạn hợp đồng thông minh. NEO’s Universal Lightweight Machine – NeoVM có ưu thế về độ tin cậy cao, tính thống nhất và khả năng mở rộng dễ dàng. Hệ thống NeoContract sẽ cho phép hàng triệu lập trình viên trên toàn cầu nhanh chóng tiếp cận việc phát triển hợp đồng thông minh.
Ứng dụng và hệ sinh thái
Hệ sinh thái luôn là yếu tố cốt lõi. Để đạt mục tiêu lớn về nền kinh tế thông minh, NEO cam kết chú trọng phát triển hệ sinh thái, cung cấp các công cụ tốt nhất, nâng cấp tài liệu, tổ chức hoạt động giáo dục đào tạo và hỗ trợ tài chính. Các lĩnh vực được lên kế hoạch hỗ trợ, khuyến khích:
- Phần mềm cho nút mạng: phiên bản đầy đủ cho máy tính (ví NEON), phiên bản nhẹ rút gọn, ví trên nền web, ví di động cho Android, iOS…
- Blockchain explorer: nơi theo dõi mọi chi tiết về giao dịch.
- SDK – bộ phần mềm lập trình: hỗ trợ ngôn ngữ Java / Kotlin, .NET C # / VB, JavaScript / Typescript, Python, Go.
- Bộ biên soạn hợp đồng thông minh và IDE plugin: hỗ trợ hầu hết ngôn ngữ lập trình phổ thông.
- Các ứng dụng phi tập trung: gây quỹ thông minh, hợp đồng thông minh hỗ trợ bởi AI, phát hành token tự động, sàn giao dịch phi tập trung, các loại thị trường: trao đổi dữ liệu, dự báo, quảng cáo, giao dịch NEO, GAS (Adex, Red Pulse, Neo Trade, Krypton, Zeepin, Qlink, Blockauth, Neo Fund…)
Mô hình quản trị của NEO
Mô hình kinh tế
NEO phát hành 2 loại token, NEO (NEO) và NeoGas (GAS) với tổng nguồn cung tối đa mỗi loại 100 triệu đồng.
Đồng NEO đại diện cho quyền quản lý hệ thống bao gồm việc biểu quyết kiểm toán, thay đổi các thông số của mạng lưới… Đơn vị nhỏ nhất của NEO là 1 và không thể chia nhỏ hơn.
Đồng GAS được xem như nhiên liệu vận hành, thực hiện quyền kiểm soát tài nguyên trên mạng lưới NEO. Mạng lưới trả chi phí cho việc vận hành và lưu giữ token, hợp đồng thông minh. Qua đó tạo ra sự ưu đãi về kinh tế cho người tham gia và ngăn ngừa việc lạm dụng nguồn lực. Đơn vị nhỏ nhất của GAS là 0.00000001.
Trong block nguyên thủy của mạng lưới, 100 triệu NEO được tạo ra, GAS chưa phát hành. 100 triệu GAS tương ứng với 100 triệu NEO sẽ được phân bố trong 22 năm bằng một thuật toán phân rã tới các địa chỉ nắm giữ NEO. Nếu bạn chuyển NEO sang địa chỉ mới, GAS cũng sẽ phân bổ theo địa chỉ mới tương ứng.
Mạng lưới sẽ thiết lập một ngưỡng giới hạn bằng cách biểu quyết miễn GAS cho một lượng giao dịch vào thực thi hợp đồng thông minh nào đó để nâng cao trải nghiệm người dùng. Khi xảy ra quá nhiều giao dịch spam, NeoID sẽ được dùng để xem xét tiêu chuẩn ưu tiên. Giao dịch và hợp đồng thông minh không có danh tính đủ tiêu chuẩn có thể ưu tiên bằng cách tăng phí GAS.
Tóm lại, có thể hiểu nôm na: NEO là cổ phiếu, bạn sở hữu NEO tức bạn là cổ đông nắm cổ phần của dự án. GAS là cổ tức sẽ được chi trả định kỳ cho cổ đông. Số lượng GAS phân bổ tương ứng số lượng NEO nắm giữ.
Cơ chế phân phối
Đồng NEO: 100 triệu token được chia làm 2 phần bằng nhau. 50 triệu đầu tiên đã được phân phối cho các cá nhân, tổ chức ủng hộ NEO trong quá trình gây quỹ cộng đồng (crowdfunding). 50 triệu còn lại được quản lý bởi Hội đồng NEO, dùng phục vụ quá trình phát triển lâu dài của dự án, triển khai vận hành, duy trì, xây dựng hệ sinh thái. Số token này được khóa trong 1 năm cho đến 16/10/2017 và sẽ không được đưa lên các sàn giao dịch mà chỉ dùng hỗ trợ dự án. Kế hoạch là:
- 10 triệu đồng: dùng khuyến khích các lập trình viên và thành viên của Hội đồng NEO
- 10 triệu đồng: dùng khuyến khích các lập trình viên trong hệ sinh thái NEO
- 15 triệu đồng: đầu tư vào các dự án blockchain sở hữu bởi hội đồng NEO
- 15 triệu đồng: dự trữ cho các tình huống phát sinh
- Nguyên tắc: lượng sử dụng hàng năm không vượt quá 15 triệu token
Đồng GAS: GAS được tạo ra theo mỗi block mới từ số lượng phát hành ban đầu bằng 0. Với sự gia tăng tần số tạo block, tổng 100 triệu GAS sẽ phát hành hết trong 22 năm. Khoảng thời gian giữa các block tầm 15-20 giây và 2 triệu block mới sinh ra mỗi năm. Trong năm đầu, mỗi block mới sinh ra 8 GAS, sau đó giảm 1 GAS hàng năm. Sau 22 năm khi đạt đủ tổng 100 triệu GAS, việc phát hành sẽ chấm dứt. Theo đó, 16% số GAS sẽ phát hành trong năm đầu, sau 4 năm sẽ có 52%, sau 12 năm sẽ đạt 80% tổng số GAS.
Cơ chế quản trị
Quản trị trên chuỗi (on-chain): người nắm giữ NEO là cổ đông sở hữu và quản lý mạng lưới thông qua biểu quyết, dùng GAS sinh ra để sử dụng các chức năng của mạng lưới. Đồng NEO có thể dùng để trao đổi.
Quản trị ngoại vi (off-chain): Hội đồng NEO bao gồm các thành viên sáng lập dự án, ban quản lý, ban kỹ thuật, thư ký… chịu trách triệm đưa ra chiến lược, chỉ định kỹ thuật và triển khai cụ thể. Đồng thời có trách nhiệm với cộng đồng NEO về quảng bá và phát triển hệ sinh thái như mục tiêu cốt lõi.
Các công nghệ của NEO
Cơ chế đồng thuận dBFT
dBFT (Delegated Byzantine Fault Tolerant) là cơ chế đồng thuận cho phép sự tham gia trên diện rộng bằng biểu quyết tín nhiệm. Người nắm giữ NEO có thể biểu quyết bầu ra đại cử tri, nhóm các đại cử tri thông qua thuật toán BFT sẽ đạt đồng thuận và tạo các block mới. Việc biểu quyết vẫn tiếp tục diễn ra trong thời gian thực thay vì theo một thời hạn cố định.
dBFT có ưu điểm về cả tính an toàn và hiệu lực, ngăn ngừa các sự cố tổng thể và phức tạp, có thể tương thích với mọi môi trường của mạng lưới. dBFT đảm bảo sự dứt khoát sau cùng, tức là một khi xác minh đã kết thúc, block không thể bị chi rẽ, giao dịch không thể bị hủy hay rút ngược lại.
Trong cơ chế dBFT của NEO, chỉ cần 15-20 giây để phát sinh một block mới với công suất ước lượng lên đến 1000 giao dịch mỗi giây, thể hiện hiệu suất thực thi tuyệt vời. Khi có thêm các tối ưu thích hợp, tiềm năng có thể đạt đến 10.000 giao dịch mỗi giây, cho phép phục vụ các ứng dụng thương mại quy mô lớn.
Cơ chế dBFT kết hợp công nghệ danh tính số, tức là các đại cử tri được lựa chọn có thể mang tên thật của cá nhân hoặc tổ chức. Do vậy, có thể đóng băng, thu hồi, thừa kế và chuyển quyền sở hữu bởi các quyết định pháp lý đối với chúng. Điều này tạo thuận lợi cho việc đăng ký tài sản tài chính trên mạng lưới, NEO sẽ lên kế hoạch hỗ trợ các hoạt động này khi cần thiết.
Hợp đồng thông minh NeoContract gồm 3 yếu tố
NeoVM (Universal Block Chain Virtual Machine): NeoVM là một máy ảo đa dụng phiên bản nhẹ có kiến trúc gần với JVM, .NET Runtime. Tương tự một vi xử lý ảo đọc và xử lý câu lệnh trong hợp đồng một cách liên tục, thực thi quá trình kiểm soát dựa trên chức năng câu lệnh, logic triển khai. Chức năng của NeoVM có thể mở rộng, do đó nâng cao hiệu quả thực thi.
InteropService – Các dịch vụ trao đổi thông tin: Dùng để tải sổ cái blockchain, tài sản số, danh tính số, kho dữ liệu và các dịch vụ chạy ngầm. Chúng giống như máy ảo, cung cấp cho các máy ảo, cho phép hợp đồng thông minh truy cập vào dịch vụ này khi vận hành để trang bị một số chức năng nâng cao. Qua đó, NeoVM có thể truy nhập vào mọi blockchain, thậm chí các cả hệ thống phi-blockchain, gia tăng tính hữu ích của hợp đồng thông minh.
DevPack – Plugin phục vụ biên soạn và IDE: DevPack bao gồm ngôn ngữ biên soạn nâng cao và plugin IDE. Vì kiến trúc NeoVM rất tương đồng với JVM và .NET Runtime, thuận lợi cho các develper trong việc tiếp cận khi không cần phải học thêm loại ngôn ngữ lập trình mới. Việc xây dựng cộng đồng lớn mạnh xung quanh NeoContract trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Hoán đổi liên chuỗi NeoX
NeoX là giao thức thực thi hoán đổi giữa nhiều blockchain khác nhau. NeoX chia làm 2 phần: giao thức trao đổi tài sản liên chuỗi và giao thức phân tán giao dịch liên chuỗi.
Hợp đồng trao đổi tài sản liên chuỗi: NeoX được mở rộng trên giao thức hoán đổi nguyên tử lưỡng cực sẵn có, cho phép nhiều thành phần cùng tham gia trao đổi tài sản trên các chuỗi khác nhau. Để đảm bảo tất cả bước trong cả quá trình triển khai giao dịch cùng thành công hoặc thất bại. Cần dùng chức năng của NeoContract để tạo tài khoản hợp đồng cho từng đối tượng tham gia. Nếu blockchain khác không tương thích với NeoContract, chúng có thể tương thích với NeoX chỉ cần có thể cung cấp chức năng hợp đồng thông minh đơn thuần.
Giao thức phân tán giao dịch liên chuỗi: các bước của một giao dịch được phân tán qua các blockchain khác nhau và tính bền vững của toàn bộ giao dịch được đảm bảo. Đây là một mở rộng của trao đổi tài sản liên chuỗi. Hiểu nôm na, NeoX làm cho hợp đồng thông minh liên chuỗi trở nên khả thi, một hợp đồng có thể thực hiện nhiều phần khác nhau cùng lúc trên nhiều blockchain. Điều này mở ra khả năng về hợp tác liên chuỗi và NEO đang khám phá viễn cảnh ứng dụng hợp đồng thông minh liên chuỗi đó.
Giao thức kho dữ liệu phân tán NeoFS
NeoFS là giao thức sử dụng công nghệ “Distributed Hash Table”. NeoFS chỉ định rõ dữ liệu thông qua nội dung file (hash) thay cho đường dẫn file (uri). Các file lớn sẽ được chia nhỏ thành các khối với kích thước cố định và phân tán đến chứa ở rất nhiều nút mạng khác nhau.
Vấn đề chính của hệ thống loại này là cần tìm được sự cân bằng giữa độ dư thừa và khả năng tin cậy. NeoFS lên kế hoạch giải quyết mâu thuẫn này bằng sự khuyến khích với token và thiết lập các nút mạng chủ chốt (xương sống). Người dùng có thể lựa chọn về yêu cầu độ tin cậy của file. Các file với yêu cầu độ tin cậy thấp có thể lưu trữ và truy cập miễn phí hoặc phí cực thấp. Dịch vụ ổn định và đáng tin cậy cho file với yêu cầu cao được cung cấp bởi các nút xương sống.
NeoFS là một trong các dịch vụ trao đổi của InteropService thuộc hệ thống NeoContract, cho phép hợp đồng thông minh lưu trữ các file lớn trên blockchain và thiết lập quyền truy cập cho chúng. Ngoài ra, NeoFS có thể kết hợp với danh tính số nên các chứng chỉ sử dụng trong danh tính số có thể được ấn định, gửi đi và thu hồi mà không cần một máy chủ trung tâm để quản lý. Trong tương lai, các khối dữ liệu cũ có thể lưu trữ trong NeoFS, giải phóng cho hầu hết các nút mạng chính (full node) đồng thời đảm bảo sự nguyên vẹn của dữ liệu cũ.
Cơ chế mã hóa chống máy tính lượng tử NeoQS
Sự nổi lên của máy tính lượng tử mang đến thách thức lớn đối với cả cơ chế mã hóa RSA và ECC. Máy tính lượng tử có thể giải quyết số lượng lớn các vấn đề phân rã (mà RSA phụ thuộc vào) và logarit rời rạc đường cong elip (mà ECC phụ thuộc vào) trong khoảng thời gian rất ngắn. NeoQS (quantum safe) là cơ chế mã hóa dựa trên lưới. Hiện nay, máy tính lượng tử không đủ khả năng nhanh chóng giải quyết “vấn đề vector ngắn nhất” (SVP) và “vấn đề vector gần nhất” (CVP), được xem như thuật toán tin cậy nhất để chống máy tính lượng tử.
Tóm lại: NEO là mạng lưới phân quyền kết hợp tài sản số, danh tính số và hợp đồng thông minh. Hệ thống của NEO sử dụng dBFT, NeoX, NeoFS, NeoQS và rất nhiều công nghệ khác làm cơ sở hạ tầng cho nền kinh tế thông minh trong tương lai.
Công ty đứng sau NEO
Nếu là fan của NEO, bạn nên biết về Onchain DNA – công ty phát triển của dự án.
Onchain, một công ty nghiên cứu và phát triển công nghệ blockchain có trụ sở ở Thượng Hải, bắt đầu phát triển Antshares từ tháng 3/2014. 2 nhà sáng lập là CEO Da HongFei (giám đốc điều hành) và CTO Erik Zhang (giám đốc kỹ thuật). Antshares, mạng lưới blockchain công khai đầu tiên của Trung Quốc, trái ngược với những start-up non trẻ sớm phát hành ICO, sau 22 tháng nghiên cứu phát triển Antshares mới cung cấp dịch vụ đầu tiên của mình. Cuối cùng vào tháng 8/2016, bản whitepaper đầu tiên về giao thức đồng thuận độc nhất vô nhị của Trung Quốc ra đời – giao thức dBFT (delegated Byzantine Fault Tolerance).
Trong 2016, bên cạnh việc phát triển Antshares, Onchain tham gia dự án blockchain khởi xướng bởi Linux Foundation tên là Hyperledger. Tại đây HongFei và Zhang tiếp cận với Fabric, một nền tảng hỗ trợ giải pháp phân quyền sau đó đã giúp họ nhiều mặt trong việc phát triển DNA (distributed network architecture).
Tháng 6/2016, trong quan hệ đối tác với Microsoft Trung Quốc, Onchain thành lập Legacy Chain đặc biệt nhằm vào những bất cập của các ứng dụng kỹ thuật số với vấn đề pháp lý. Trong đó, Onchain cũng tìm cách tích hợp công nghệ với chức năng nhận diện khuôn mặt, giọng nói của Microsoft để khởi phát cuộc cách mạnh với hệ thống pháp lý.
Cùng thời gian đó, quan hệ hợp tác với FaDaDa được thiết lập, một nền tảng bên thứ ba cho hợp đồng điện tử đã triển khai được hơn 27 triệu bản, để cung cấp cơ sở dữ liệu an toàn với DNA. Onchain cũng được đề cử top 50 công ty Fintech của Trung Quốc theo KPMG . Đồng thời thiết lập mối quan hệ với Bộ trưởng kinh tế, thương mại và công nghiệp Nhật Bản.
Cuối 2016, Onchain công bố hợp tác với Alibaba trong việc cung cấp dịch vụ xác thực email cho Ali Cloud bằng Legal Chain, nơi nó cung cấp một bằng chứng tồn tại (proof-of-existence) của một kho chứa email bằng công nghệ blockchain cho việc sử dụng ở cấp độ doanh nghiệp.
Sang 2017, hợp tác chiến lược với e-King Technology, một chi nhánh Fortune – HNA Group được thiết lập để khảo sát ứng dụng của DNA cho doanh nghiệp riêng tư.
Chính quyền tỉnh Quý Châu, đơn vị tiên phong cả nước trong công nghiệp “dữ liệu lớn” (big data) hiện đang hợp tác với Onchain để phát triển chuỗi định danh, tiến thêm một bước thực tế hóa ý tưởng về danh tính số. Quý Châu trở thành tỉnh đầu tiên cam kết với việc phát triển hệ thống blockchain phục vụ các dịch vụ công cộng.
Onchain mới cung cấp proof-of-concept, một loại bằng chứng minh bạch phục vụ gây quỹ cộng đồng cho China Clear, trung tâm bảo mật tập trung tương tự DTCC của Mỹ. Đơn vị này đóng vai trò bên thứ ba trong giao dịch chứng khoán giữa người bán và người mua.
Fosun Group, tập đoàn tư nhân lớn nhất Trung Quốc mới có khoản đầu tư vào Onchain để áp dụng DNA cho toàn bộ doanh nghiệp của mình. Hiện tại, Fosun chi nhánh Quốc tế có tổng vốn hóa 103 tỷ USD trên Sàn giao dịch chứng khoán Hong Kong.
Giao dịch NEO và GAS ở đâu
Hiện tại đồng NEO đã có mặt trên 19 sàn lớn nhỏ với 59 cặp giao dịch. Các sàn lớn: Binance, Bitfinex, Bittrex, CoinEgg, Huobi chiếm 90% tổng khối lượng giao dịch trên tổng số lưu hành 65 triệu NEO.
GAS cũng đã có mặt trên 8 sàn với 16 cặp giao dịch. Các sàn lớn: Huobi, Binance, Poloniex, OKEx chiếm đến 95% tổng khối lượng giao dịch. Hiện tại GAS đã phát hành gần 14 triệu đồng.
Như vậy, có thể thấy việc thanh khoản hay mua bán NEO, GAS rất dễ dàng. Chúng đã lên hầu hết mọi sàn trao đổi crypto lớn nhất. Tổng khối lượng giao dịch 24h (ngày 02/01/2018) của cả 2 đạt hơn 13k BTC, một con số rất ấn tượng. Tuy nhiên nếu so sánh với IOTA, DASH, LTC, XRP, ETH, con số này vẫn còn rất nhỏ và sẽ sớm tăng phi mã trong tương lai gần.
Cộng đồng xung quanh
Cộng đồng của NEO cực kỳ lớn mạnh và phát triển nhanh chóng. Một số thống kê về con số để dễ hình dung hơn:
- Twitter: 200k người theo dõi (Tw thông tin: 88k)
- Reddit: 56k người theo dõi
- Facebook: 8k likes
- Chủ đề trên Bitcointalk: 134 trang thảo luận
Chưa kể đến City of Zion (CoZ) – một cộng đồng quốc tế của các developer hỗ trợ dự án. CoZ nhận hỗ trợ tài chính từ NEO, triển khai các dự án xây dựng trên nền tảng NEO.
So sánh NEO và Ethereum
Đây là chủ đề không mới, nhưng vẫn luôn nóng hổi. Bởi vì Ethereum và NEO là hai thế lực tương đồng về mục đích, tham vọng trong thế giới crypto cũng như việc ứng dụng công nghệ blockchain. Cả hai cùng hướng đến xây dựng nền tảng mới trên internet: ứng dụng phân quyền (dapps), ICO (initial coin offering) và hợp đồng thông minh.
Ethereum: tạo ra nền tảng phục vụ việc phát triển ứng dụng phân quyền để xây dựng một mạng “Internet 3.0” – một mạng lưới dễ dàng tiếp cận trên toàn cầu, rẻ hơn, tự do và đáng tin cậy hơn. Hiện tại Ethereum đang chiếm lĩnh hầu hết thị trường dApps. Lộ trình của họ với nhiều nâng cấp giúp người dùng và các nhà phát triển ngày càng có nhiều lựa chọn và quyền kiểm soát tốt hơn với ứng dụng tạo ra.
NEO là dự án sử dụng công nghệ blockchain với tham vọng xây dựng nền kinh tế thông mình bằng việc số hóa tài sản, số hóa danh tính và quản lý tự động bằng hợp đồng thông minh. Đặc trưng sự quản lý đó dựa trên cấu trúc mạng phân tán (DNA). Nói cách khác, NEO đang phát triển một sản phẩm để phục vụ cho tương lai. Không chỉ thay đổi thương hiệu từ Antshares, NEO cũng rất chú trọng vào đổi mới chiến lược marketing, từ “hướng nội” sang quốc tế. Và họ đã gặt hái thắng lợi rất nhanh chóng.
Tóm lại: Ethereum ra đời để đáp ứng những nhu cầu mới nảy sinh. Ethereum đi trước và đã gây dựng được địa vị vững chắc. NEO lại xây dựng một nền tảng phục vụ nhu cầu trong tương lai. NEO đi sau, học hỏi từ Ethereum và hoạch định mọi thứ bài bản hơn. So sánh chi tiết về các khía cạnh cụ thể, mời các bạn đọc tiếp:
Về thế lực đứng sau và sự ủng hộ
NEO: Onchain là công ty trực tiếp phát triển dự án, công ty blockchain hàng đầu của Trung Quốc có mối liên kết với rất nhiều đối tác nặng ký. Chưa kể đến sự tương tác với chính phủ trong việc lường trước và giải quyết những vấn đề pháp lý. Hệ thống đặc trưng của Onchain là DNA, NEO là dự án đóng vai trò nền tảng cho DNA. Mối quan hệ giữa Onchain với chính phủ và doanh nghiệp càng thuận lợi, NEO càng được tiếp nhận và ứng dụng rộng rãi hơn. NEO sẽ định vị cho thị trường phương Đông, đặc biệt là Trung Quốc.
Ethereum: 2 nhà sáng lập Vitalik Buterin và Jeffrey Wilcke đứng đầu Tổ chức Ethereum. Ngoài ra cần nhắc đến Liên minh doanh nghiệp Ethereum – EEA (Enterprise Ethereum Alliance). Mối quan hệ hợp tác bền vững và đầy ấn tượng với các tên tuổi lớn như: BP, HP, Toyota, MasterCard, Microsoft, Intel… Có thể nói, Ethereum đại diện cho sự phát minh từ phương Tây, hiện đang thống lĩnh thị trường trước.
Cộng đồng nhà phát triển
NEO: City of Zion (CoZ) là cộng đồng mở của các lập trình viên, phiên dịch viên, nhà thiết kế làm việc, đóng góp cho sự tiến bộ của NEO. Họ được trợ cấp vốn từ NEO nhằm khuyến khích các dự án phát triển, và đã đóng góp rất nhiều cho NEO: phát triển ví NEON, tạo trình theo dõi block của NEO, biên dịch các tài liệu, phát triển nền tảng NEX. Họ cũng mới nhận phần thưởng $270.000 từ quỹ NEO cho 10 người đoạt giải trong cuộc thi ứng dụng Dapp. Có một cộng đồng phát triển mạnh như CoZ hỗ trợ là một lợi thế rất mạnh của NEO.
Ethereum: hiện chưa có cộng đồng tương tự như NEO để có thể so sánh.
Ứng dụng dApps và ICOs
NEO: hiện tại mới chỉ có 1 ICO là Red Pulse – RPX, một ứng dụng là Adex với token ADX. Tuy nhiên, đã có nhiều kế hoạch cho tương lai gần công bố trên website. Và đây mới chỉ là khởi đầu của NEO.
Ethereum: đang thống lĩnh phương diện này, làm nền tảng lựa chọn tối ưu cho mọi ICO và dApp ở thời điểm hiện tại.
Những điểm khác biệt lớn nhất của 2 nền tảng
Cơ chế đồng thuận:
Ethereum: sử dụng cơ chế cũ tương tự Bitcoin: proof of work (POW). Các máy tính trong mạng lưới sẽ “tranh đấu” với nhau giải một công thức toán học để giành quyền xác minh giao dịch. Qua đó, tạo ra block mới, nhận thưởng từ coin mới sinh ra và bảo vệ hệ thống. Nhược điểm lớn nhất của cơ chế này là tiêu thụ lượng điện năng khổng lồ và nguy cơ tấn công 51%. Do vậy, cơ chế này sẽ trở thành lạc hậu, Ethereum cũng đã có kế hoạch chuyển toàn bộ sang proof of stake – POS (dự kiến chính thức khoảng nửa sau 2018).
NEO: sử dụng cơ chế độc nhất dBFT (Delegated Byzatine Fault Tolerance). Giải thích đơn giản nhất về cơ chế này: làm thế nào để mọi người trên mạng lưới góp sức làm việc cùng nhau một cách trung thực nhất, vì “một con sâu sẽ làm hỏng cả nồi canh”. Cơ chế dBFT là cải tiến từ POS truyền thống, nhưng có điểm ưu việt và cả bất lợi hơn.
Điểm ưu việt: trong POS truyền thống, mọi nút mạng đều có quyền biểu quyết ngang nhau trong việc tạo khối mới. Trong cơ chế dBFT của NEO, mạng lưới lại có thêm một “giai cấp” mới. Đó là các “nút đồng thuận” hay “người giữ sổ” (book-keeper). Các nút đều có quyền biểu quyết ngang nhau để chọn ra các book-keeper, có thể hiểu nôm na là đại cử tri nắm quyền quyết định tạo khối mới. Các book-keeper được ủy quyền để vận hành, bảo vệ mạng lưới, giúp mạng lưới NEO làm việc nhanh hơn, hiệu quả hơn, rút ngắn thời gian đưa ra quyết định. Lưu ý là tất cả các book-keeper đều có danh tính số đầy đủ, nên NEO sẽ tương thích tốt hơn với các quy định pháp lý của quốc gia.
Nhược điểm: đó là vấn đề về tính phi tập trung. Nhìn nhận sâu xa nhất, thay vì việc xác thực được phân bổ đến toàn mạng lưới trên thế giới, thì lại bị tập trung vào một số nhỏ các nút đồng thuận. Phần lớn các nút này đang nằm trong đội ngũ của chính NEO, tuy nhiên đến khoảng Q1-2018, số nút NEO nắm giữ sẽ giảm còn ⅔ và tiếp tục giảm dần theo thời gian. Tóm lại, NEO sẽ không bao giờ đạt tính phi tập trung cao như mạng lưới POS.
Tóm lại: Ethereum sử dụng cơ chế POW – đào máy, và tương lai sẽ sớm chuyển sang POS. NEO sử dụng cơ chế dBFT, một cải tiến của POS để phù hợp với định hướng phát triển của mình.
Tốc độ giao dịch
Với cơ chế đồng thuận nói trên, NEO có thể thực hiện các giao dịch với tốc độ vượt xa Ethereum. Theo lý thuyết tính toán, mạng lưới NEO có thể thực hiện tới 10.000 giao dịch mỗi giây, còn Etherem con số này là 30. Trong điều kiện thực tế, tốc độ của NEO là 1.000 giao dịch một giây và Ethereum là 15. Khi giao thức được nâng cấp, tốc độ giao dịch của mạng lưới có thể đạt đến tốc độ trên lý thuyết. Như vậy, có thể thấy đây là một ưu điểm vượt trội của NEO so với Ethereum. Tốc độ của giao dịch NEO phù hợp đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế thông minh mà họ hướng đến, Ethereum thì không thể. Và họ đã đánh đổi tính phi tập trung lấy tốc độ thực hiện giao dịch. Vitalik Buterin cũng đã lưu ý hạn chế này và đã manh nha giải pháp như mạng Raiden, một nâng cấp công nghệ mới sẽ cải thiện đáng kể tốc độ của Ethereum.
Tóm lại: NEO có thể thực hiện 1.000 giao dịch mỗi giây, có thể tối ưu hóa lên đến con số 10.000. Ethereum có tốc độ thực hiện 15 giao dịch mỗi dây trên lý thuyết là 30. Ethereum đang có kế hoạch nâng cấp để cải thiện tốc độ giao dịch.
Fork (phân tách) và mở rộng
Ethereum fork để nâng cấp phần mềm, tương tự như Bitcoin. Fork không hẳn không tốt, nhưng đôi lúc lại là như vậy. Nhìn lại điển hình vụ việc DAO của Ethereum, sau khi 60 triệu USD bị đánh cắp khỏi hợp đồng thông minh, Ethereum đã fork để trả lại tiền cho chủ sở hữu. Tốt hay xấu thì quyết định này gây chia cắt cộng đồng thành 2, Ethereum Classic sinh ra và tồn tại song song với Ethereum.
Fork xảy ra khi không thể đạt được đồng thuận trong mạng lưới. Ethereum có thể fork khi gặp vấn đề nảy sinh. Ngược lại, NEO đã phòng ngừa trước việc này. Cơ chế của NEO yêu cầu 66% các book-keeper cùng biểu quyết đồng ý thì block mới được ghi vào chuỗi. Điều này mang ý nghĩa to lớn vì tính nhất quán, dứt khoát trong đồng thuận là yếu tố rất quan trọng với nền kinh tế thông minh mà NEO hướng đến. Ngành công nghiệp tài chính và các loại thị trường phức tạp không thể triển khai trên một hệ thống thiếu tính thống nhất. Chúng ta cần hiểu, dữ liệu được chứa trên blockchain với mục đích ứng dụng công nghệ tốt nhất, và cần phải chắc chắn blockchain không gặp trục trặc khó lường, ví như việc bị fork.
Tóm lại: Ethereum có thể fork. Neo thì không, điều đó rất quan trọng cho sự tiếp nhận và áp dụng NEO vào nền kinh tế trên diện rộng.
Loại Token phát hành
NEO phát hành 2 loại token: NEO và GAS. Đây có thể là khác biệt hay ho nhất của NEO. Trong mạng lưới của Ethereum thì chỉ có duy nhất 1 loại token sử dụng là Ether (dúng làm chi phí triển khai các hợp đồng, thực hiện giao dịch..)
NEO lại tách thành 2 loại riêng biệt: NEO là cổ phần của mạng lưới, GAS là cổ tức chia cho người sở hữu NEO. GAS là nhiên liệu vận hành hệ thống, các book-keeper có quyền điều chỉnh mức phí GAS cho việc xử lý hợp đồng, giao dịch… Tuy nhiên, khi 2 loại token tách biệt, các book-keeper sẽ có động lực để giảm mức phí, vì: mức phí cao chỉ mang lợi nhuận cho book-keeper, phí cao khiến lượng người dùng đăng ký tài sản trên hệ thống giảm, lượng GAS thu được để phân chia cho người sở hữu NEO ít đi. Do vậy, người sở hữu sẽ bỏ phiếu cho các book-keeper có mức phí thấp nhất.
Phí giao dịch thấp = nhiều người sử dụng = nhiều tài sản được đăng ký = nhiều GAS cho chủ sở hữu NEO (Malcolm Lerider)
Các book-keeper sử dụng mạng lưới, thu lợi nhuận và kiếm được tiền từ việc stake NEO. Đó là động lực khuyến khích họ bảo vệ mạng lưới. Tương lai Etherum sẽ chuyển sang POS, nhưng chưa rõ ràng cơ chế, tỉ lệ trả thưởng cho thành viên như thế nào. Dường như chỉ những người nắm số lượng lớn ETH mới được nhận thưởng.
Điều tuyệt vời của NEO đó là cho phép thành viên nhận thưởng một cách thụ động. Không cần phải lãng phí điện năng, tâm trí để chạy máy tính, giữ ví luôn mở… Mọi việc sẽ do các book-keeper lo, bạn chỉ cần nhận khẩu phần của mình. Điều này cũng đảm bảo mạng lưới không phải tính toán lãi suất cho từng cá nhân, giảm đáng kể băng thông và đơn giản hóa các công thức tính toán phức tạp trên hệ thống.
Tóm lại: Ethereum có chỉ 1 token ETH. NEO tách riêng 2 loại: NEO và GAS. Đây là ưu điểm lớn khi sử dụng giao thức POS và có 2 token riêng biệt, thể hiện qua bộ máy quản trị tiên tiến vượt trội.
Ngôn ngữ lập trình của hợp đồng thông minh
Đây là điểm khác biệt lớn nhất giữa 2 loại hợp đồng thông minh của 2 dự án. Với Ethereum, hợp đồng cần viết bằng loại ngôn ngữ lập trình riêng – “solodity”. Hợp đồng của NEO hỗ trợ rất nhiều loại ngôn ngữ phổ thông (C#, Java…) và nhiều loại sẽ được thêm trong tương lai.
Việc tạo ngôn ngữ lập trình riêng cho một nền tảng xác định tất nhiên có điểm lợi thế về công nghệ. Nhưng việc hỗ trợ đa dạng ngôn ngữ phổ thông của NEO lại chiến thắng trên khía cạnh khả năng tiếp nhận trên diện rộng. Các lập trình viên muốn làm việc với Ethereum cần phải học ngôn ngữ solidity, còn với NEO mọi việc sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Đồng thời, các nền tảng doanh nghiệp sẵn có sẽ tương thích tốt hơn với blockchain của NEO mà phải có quá nhiều điều chỉnh.
Cách triển khai hợp đồng thông minh
Hợp đồng thông minh sử dụng các máy ảo – Virtual Machine (VM). Hiểu nôm na máy ảo là những máy thực thi hợp đồng thông minh bên trong máy tính của các thợ đào. Máy ảo là môi trường, do vậy muốn cải thiện khả năng làm việc của hợp đồng thông minh, cần phải phân tích VM. Máy ảo của NEO tối ưu mã hợp đồng thông minh trước khi triển khai nó, trong khi Ethereum thì không. Điều này khiến việc thực thi hợp đồng của NEO tốn thời gian hơn một chút ở bước khởi đầu nhưng mang lại hiệu quả rất lớn trên tổng thể. Ethereum cũng đã lưu ý vấn đề này, tuy nhiên chưa có kế hoạch cụ thể cho nó. Tóm lại, NEO có thể triển khai các hợp đồng thông minh phức tạp nhanh vào hiệu quả vượt xa Ethereum.
Ngoài ra còn một số điểm khác biệt
- Theo lý thuyết, NEO có thể phòng chống máy tính lượng tử, Ethereum thì không. Khi máy tính lượng tử được phát triển đầy đủ, blockchain có nguy cơ bị xâm hại.
- zk-Snarks: giao thức bảo mật mới của Ethereum mới được nâng cấp trong sự hợp tác với Zcash. Tính bảo mật, riêng tư có tầm quan trọng cao, và zk-Snarks cho phép chúng ta giữ được sự bảo mật của dữ liệu trong khi vẫn chứng minh được quyền sở hữu chúng. NEO không có tính năng này, nhưng liên kết với Ontology của Onchain sẽ cung cấp giải pháp bảo mật cho các doanh nghiệp sử dụng NEO.
Bí quyết thành công của NEO
Theo quan điểm tác giả, NEO có hai con đường đạt thành công vang dội:
- Những lợi thế như phân tích bên trên cho phép NEO cạnh tranh trực tiếp với Ethereum để trở thành nền tảng tốt nhất cho ICO và ứng dụng công nghệ blockchain.
- NEO không xung đột với Ethereum, mà trở thành nền tảng ứng dụng (dApps) và cơ sở hạ tầng cho nền kinh tế thông minh thống lĩnh thị trường phương Đông.
Tổng kết
Có thể ví NEO chính là Ethereum nhưng với một mục đích cụ thể: xây dựng nền kinh tế thông minh. Ethereum chỉ đơn giản là một nền tảng cho mỗi cá thể xây dựng, phát triển áp dụng sự tiến bộ của công nghệ mới. Với NEO, định hướng đã rõ ràng, nó là nền tảng cho một hệ sinh thái có chung một mục đích. NEO có một số điểm ưu việt hơn hẳn so với Ethereum. Nhưng Ethereum sẽ nâng cấp, mở rộng để rút ngắn khoảng cách. Giá trị cốt lõi của NEO nằm ở chính định hướng cho sự tương thích tốt hơn với khuôn mẫu một nền kinh tế thông minh hợp pháp. Họ đã và đang thực hiện điều đó, hiện tại chỉ cần Chính phủ Trung Quốc để mắt nhiều hơn nữa.
Đánh giá cuối cùng
Trung Quốc luôn có xu hướng bài trừ các thế lực lớn từ bên ngoài xâm nhập. Họ sẽ học hỏi và xây dựng cái của riêng họ, cân bằng với thế lực kia để thống lĩnh thị trường trong nước, lan tỏa sức cạnh tranh ra quốc tế.
NEO cũng đang cố gắng thực hiện đúng mục tiêu đó: xây dựng một nền tảng cho hệ sinh thái xoay quanh ứng dụng công nghệ blockchain cũng như thị trường cryptocurrency của riêng Trung Quốc.
Vậy theo bạn, NEO liệu có sánh vai được với Ethereum? Hãy lưu ý tầm ảnh hưởng của Trung Quốc đến tổng thể thị trường crypto. Tương lai không thể nói trước, nhưng dường như NEO đang đi trên chính xác con đường của mình. Theo quan điểm cá nhân mình, 2017 là năm của Ethereum và NEO sẽ lên ngôi trong 2018.
Xem thêm:
SN_Nour
